Πολλαπλή σκλήρυνση
Το συχνότερο απομυελινωτικό νόσημα είναι, με διαφορά, η πολλαπλή σκλήρυνση. Η πολλαπλή σκλήρυνση είναι αυτοάνοση, φλεγμονώδης πάθηση του κεντρικού νευρικού συστήματος (εγκέφαλος, νωτιαίος μυελός). Στη νόσο το ανοσολογικό σύστημα επιτίθεται στο προστατευτικό περίβλημα (μυελίνη) των νευρικών ινών προκαλώντας διαταραχή στην επικοινωνία ανάμεσα στο κεντρικό νευρικό σύστημα και το υπόλοιπο σώμα. Η συμπτωματολογία της πολλαπλής σκλήρυνσης είναι ποικίλη και εξαρτάται από την περιοχή του νευρικού συστήματος που προσβάλλεται και το βαθμό καταστροφής των νευρώνων. Κάποιοι ασθενείς με πολλαπλή σκλήρυνση εμφανίζουν σοβαρή κινητική αναπηρία, ενώ άλλοι μπορεί να βρίσκονται σε πλήρη ύφεση για μεγάλα χρονικά διαστήματα, χωρίς κανένα απολύτως σύμπτωμα. Η νόσος είναι μη ιάσιμη, αλλά πλέον υπάρχουν αρκετές θεραπείες που τροποποιούν την πορεία της νόσου και μειώνουν την αναπηρία.
Σπάνιες μορφές πολλαπλής σκλήρυνσης
Σπάνια μορφή πολλαπλής σκλήρυνσης είναι η ογκόμορφη απομυελίνωση, όπου οι βλάβες στον εγκέφαλο και τα συμπτώματα μοιάζουν με εκείνα ενός όγκου του εγκεφάλου (κεφαλαλγία σύγχυση, επιληπτικές κρίσεις κ.α.). Υποκατηγορία της ογκόμορφης απομυελίνωσης είναι και η συγκεντρική σκλήρυνση του Baló, στην οποία οι βλάβες χαρακτηρίζονται μια κρομμυδοειδή μορφολογία. Σπάνια μορφή πολλαπλής σκλήρυνσης είναι και η παιδιατρική πολλαπλή σκλήρυνση, με εμφάνιση της νόσου κάτω των 18 ετών που αντιστοιχεί στο 3-5% του συνόλου των ασθενών.
Οπτική νευρομυελίτιδα
Η οπτική νευρομυελίτιδα (νόσος του Devic) είναι σπάνια αυτοάνοση νόσος που προσβάλλει το νωτιαίο μυελό και το οπτικό νεύρο με αποτέλεσμα την απώλεια όρασης ή/και αδυναμία, απώλεια της αισθητικότητας στο σώμα και διαταραχές από την ούρηση. Η διάγνωση της νόσου τίθεται με βάση την κλινική εικόνα, τα ευρήματα από τη μαγνητική τομογραφία και την εξέταση του εγκεφαλονωτιαίου υγρού (ενός υγρού που περιβάλλει τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό). Αρκετοί ασθενείς έχουν αντισώματα έναντι μίας πρωτεΐνης που ονομάζεται ακουαπορίνη-4. Η οπτική νευρομυελίτιδα πρέπει να διαφοροδιαγιγνώσκεται από τη σκλήρυνση κατά πλάκας, καθώς οι θεραπείες της τελευταίας είναι μη αποτελεσματικές ή και βλαπτικές για τους ασθενείς με οπτική νευρομυελίτιδα.
Θεραπευτικά θέματα
Οι ασθενείς με σπάνιες μορφές σκλήρυνσης κατά πλάκας και οπτική νευρμυελίτιδα, πρέπει να αντιμετωπίζονται από εξειδικευμένους στη νευροανοσολογία νευρολόγους σε ειδικά κέντρα, όπου υπάρχει δυνατότητα πρόσβασης σε μαγνητικό τομογράφο, σε παρεμβατικές θεραπείες (π.χ. πλασμαφαίρεση) και δυνατότητα χορήγησης ανοσοκατασταλτικών θεραπειών. Επίσης, πρέπει να απολαμβάνουν υποστήριξης από πολυεπιστημονική ομάδα με πρόσβαση σε ειδικά προγράμματα αποκατάστασης, λογοθεραπείας και άσκησης.