ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗΣ ΜΟΡΙΑΚΗΣ ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ
Υπεύθυνος: Αλέξανδρος Χατζημανώλης, Επικ. Καθ. Βιολογίας - Νευροεπιστημών της Συμπεριφοράς και Γενετικής
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Το εργαστήριο ψυχιατρικής μοριακής γενετικής (ΕΜΓΕΝ) ξεκίνησε τη λειτουργία του το έτος 2016 με σκοπό τη διενέργεια επιστημονικής έρευνας αιχμής στο συνεχώς αναπτυσσόμενο πεδίο της ψυχιατρικής γενετικής. Οι ερευνητικές μελέτες που πραγματοποιεί το εργαστήριο εστιάζονται στην ανάδειξη γενετικών προδιαθεσικών παραγόντων και μοριακών μηχανισμών οι οποίοι συνεισφέρουν στην πολύπλοκη και πολυπαραγοντική αιτιολογία των ψυχικών διαταραχών, όπως η σχιζοφρένεια, η διπολική διαταραχή και η κατάθλιψη.
ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
Το ερευνητικό έργο του εργαστηρίου εστιάζεται στη μοριακή διευρεύνηση του ανθρώπινου γονιδιώματος και τη μελέτη γενετικών παραγόντων οι οποίοι συμβάλλουν στην εκδήλωση των ψυχικών διαταραχών, χρησιμοποιώντας ένα ευρύ φάσμα υπολογιστικών εργαλείων βιοπληροφορικής ανάλυσης και επεξεργασίας γενετικών πληροφοριών. Επίσης, εξετάζονται ερευνητικές προσεγγίσεις μελέτης της γονιδιακής έκφρασης και των αλληλεπιδράσεων του γενετικού υπόβαθρου με περιβαλλοντικούς και ανοσοβιολογικούς παράγοντες κινδύνου σε πληθυσμούς με σοβαρές ψυχικές διαταραχές. Οι ερευνητικές προσπάθειες του ΕΜΓΕΝ αποσκοπούν στην καλύτερη κατανόηση της γενετικής αιτιολογίας των ψυχικών ασθενειών, η οποία μπορεί να οδηγήσει στη βελτιστοποίηση της εξατομικευμένης ιατρικής αντιμετώπισης ασθενών με ψυχικά νοσήματα. Επιπρόσθετα, παραμένει βασική επιδίωξη η συνεργασία με ερευνητικές ομάδες του ΕΚΠΑ και ακαδημαϊκών ιδρυμάτων του εξωτερικού με εξειδίκευση σε διαφορετικά ερευνητικά πεδία, ώστε να επιτευχθεί η καλύτερη κατανόηση της συνεισφοράς της γενετικής προδιάθεσης και των βιολογικών επιπτώσεων που προκαλεί στις διαταραχές της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Περισσότερες πληροφορίες αναφορικά με την ερευνητική δραστηριότητα του ΕΜΓΕΝ υπάρχουν διαθέσιμες στο ιστότοπο www.mgenelab.org.
ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΕΡΓΟ
Το διδακτικό έργο επικεντρώνεται στο ρόλο των γονιδίων και των παραλλαγών τους στη λειτουργία του εγκεφάλου και την ανθρώπινη συμπεριφορά, τη γενετική αιτιολογία των ψυχικών διαταραχών και γενικότερα τη μοριακή γενετική των σύνθετων ψυχικών και νευρολογικών ασθενειών. Στο ΕΜΓΕΝ πραγματοποιείται εκπαίδευση νέων φοιτητών και ερευνητών στις μεθοδολογίες της μοριακής βιολογίας και μελέτης του γενετικού υλικού, της μοριακής ανάλυσης του ανθρώπινου γονιδιώματος και επεξεργασίας μεγάλης κλίμακας γενετικών δεδομένων. Διαλέξεις παραδίδονται σε προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, καθώς και ειδικευόμενους ιατρούς της Α’ Ψυχιατρικής Κλινικής στο Αιγινήτειο Νοσοκομείο. Συμμετοχή στα προπτυχιακά μαθήματα της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ «Νευροεπιστήμες της Συμπεριφοράς και Γενετική των Ψυχιατρικών Διαταραχών», «Νευρογενετική», καθώς και στα Μεταπτυχιακά Προγράμματα Σπουδών (ΠΜΣ) «Νευροεπιστήμες» (ΕΚΠΑ) και «Γενετική Ανθρώπου» (Παν/μιο Θεσσαλίας). Επίσης, το ΕΜΓΕΝ συμμετέχει στην εκπόνηση διδακτορικών διατριβών από επιστημονικούς συνεργάτες της Α΄ Ψυχιατρικής και Α΄ Νευρολογικής Κλινικής.
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
Το εργαστήριο βρίσκεται στο Αιγινήτειο Νοσοκομείο (Κτήριο Εργαστηρίων «ΚΩΣΤΑΣ ΣΤΕΦΑΝΗΣ», 1ος όροφος), Βασ. Σοφίας 72-74, 11528 Αθήνα.
ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ
- Hatzimanolis A, Foteli S, Xenaki LA, Selakovic M, Dimitrakopoulos S, Vlachos I, Kosteletos I, Soldatos RF, Gazouli M, Chatzipanagiotou S, Stefanis N. Elevated serum kynurenic acid in individuals with first-episode psychosis and insufficient response to antipsychotics. Schizophrenia (Heidelb). 2024 Jul 10;10(1):61. doi: 10.1038/s41537-024-00483-z.
- Hatzimanolis A, Tosato S, Ruggeri M, Cristofalo D, Mantonakis L, Xenaki LA, Dimitrakopoulos S, Selakovic M, Foteli S, Kosteletos I, Vlachos I, Soldatos RF, Nianiakas N, Ralli I, Kollias K, Ntigrintaki AA, Stefanatou P, Murray RM, Vassos E, Stefanis NC. Diminished social motivation in early psychosis is associated with polygenic liability for low vitamin D. Transl Psychiatry. 2024 Jan 18;14(1):36. doi: 10.1038/s41398-024-02750-0.
- Wahbeh MH, Peng X, Bacharaki S, Hatzimanolis A, Dimitrakopoulos S, Wohler E, Yang X, Yovo C, Maher BJ, Sobreira N, Stefanis NC, Avramopoulos D. A Missense Variant in CASKIN1's Proline-Rich Region Segregates with Psychosis in a Three-Generation Family. Genes (Basel). 2023 Jan 9;14(1):177. doi: 10.3390/genes14010177.
- Hatzimanolis A, Foteli S, Stefanatou P, Ntigrintaki AA, Ralli I, Kollias K, Nikolaou C, Gazouli M, Stefanis NC. Deregulation of complement components C4A and CSMD1 peripheral expression in first-episode psychosis and links to cognitive ability. Eur Arch Psychiatry Clin Neurosci. 2022 Oct;272(7):1219-1228. doi: 10.1007/s00406-022-01409-5.
- Mourtzi N, Hatzimanolis A, Xiromerisiou G, Ntanasi E, Georgakis MK, Ramirez A, Heilmann-Heimbach S, Grenier-Boley B, Lambert JC, Yannakoulia M, Kosmidis M, Dardiotis E, Hadjigeorgiou G, Sakka P, Scarmeas N. Association between 9p21-23 Locus and Frailty in a Community-Dwelling Greek Population: Results from the Hellenic Longitudinal Investigation of Ageing and Diet. J Prev Alzheimers Dis. 2022;9(1):77-85. doi: 10.14283/jpad.2022.2.
- Liampas I, Hatzimanolis A, Siokas V, Yannakoulia M, Kosmidis MH, Sakka P, Hadjigeorgiou GM, Scarmeas N, Dardiotis E. Antihypertensive Medication Class and the Risk of Dementia and Cognitive Decline in Older Adults: A Secondary Analysis of the Prospective HELIAD Cohort. J Alzheimers Dis. 2022;89(2):709-719. doi: 10.3233/JAD-220439.
- Hatzimanolis A, Stefanatou P, Kattoulas E, Ralli I, Dimitrakopoulos S, Foteli S, Kosteletos I, Mantonakis L, Selakovic M, Soldatos RF, Vlachos I, Xenaki LA, Smyrnis N, Stefanis NC. Familial and socioeconomic contributions to premorbid functioning in psychosis: Impact on age at onset and treatment response. Eur Psychiatry. 2020 Apr 29;63(1):e44. doi: 10.1192/j.eurpsy.2020.41.