Το Εργαστήριο Νευροβιολογίας, Ιστοχημείας και ΗΜ επιχειρεί να συνδέσει τον χώρο των Νευροεπιστημών με την Ψυχιατρική Έρευνα εστιάζοντας στη διερεύνηση της αιτιοπαθογένειας των ψυχιατρικών διαταραχών στο κυτταρικό και μοριακό επίπεδο. Συμμετέχει στην διδασκαλία των προπτυχιακών εργαστηριακών μαθημάτων Βιολογίας και Ιστολογία της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, στο πρόγραμμα εκπαίδευσης των ειδικευομένων στην Α’ Ψυχιατρική Κλινική καθώς και στα ακόλουθα Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών (ΠΜΣ) της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ:
- Διεθνές Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών στις Νευροεπιστήμες (International Master’s Programme in Neurosciences)
- Κλινική Νευροφυσιολογία
- Κλινική Νευροανατομία
- Ψυχική Υγεία και Ψυχιατρική Παιδιών και Εφήβων
Το εργαστήριο ερευνητικά δραστηριοποιείται κυρίως σε δυο επίπεδα :
Α) Χημική και Μοριακή Νευροανατομία του Ανθρωπίνου Εγκεφάλου. Είναι το μοναδικό εργαστήριο στην Ελλάδα που ασχολείται με τη βασική έρευνα του ανθρωπίνου εγκεφάλου στο κυτταρικό επίπεδο. Δραστηριοποιείται στο χώρο της συλλογής και μελέτης ανθρωπίνου εγκεφάλου με τις σύγχρονες ανοσοϊστοχημικές και μοριακές προσεγγίσεις. Διαθέτει πλήρη εργαστηριακό εξοπλισμό για την επεξεργασία των δειγμάτων και την ψηφιακή μορφομετρική εκτίμησή τους. ΄Εχει αναπτύξει συνεργασίες με τράπεζες ανθρωπίνου εγκεφαλικού ιστού της Ευρώπης καθώς και με το Ινστιτούτο Έρευνας του Εγκεφάλου της Ολλανδίας (Netherlands Institute for Brain Research) όπου έχουν εκπαιδευτεί πολλοί έλληνες νευροεπιστήμονες σε μεταπτυχιακό επίπεδο. Διαθέτει αρχειακό νεκροτομικό υλικό ασθενών με Νευρολογικά και Ψυχιατρικά νοσήματα που χρησιμοποιούνται για ερευνητικούς και διδακτικούς σκοπούς στο πλαίσιο των μεταπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών που συμμετέχει. Τα τελευταία 15 χρόνια και σε συνεργασία με το Εργαστήριο Παθολογικής Ανατομικής του ΕΚΠΑ έχει εστιάσει τις ερευνητικές του δραστηριότητες στην επίδραση της περιγεννητικής υποξίας στη διαμόρφωση και λειτουργία των νευρομεταβιβαστικών συστημάτων κατά την ανάπτυξη. Με βάση τη διεθνή βιβλιογραφία, η νευροβιολογική έρευνα που αφορά την επίδραση επιγενετικών παραγόντων σε κρίσιμες φάσεις της ανάπτυξης του ανθρωπίνου εγκεφάλου αποτελεί θέμα αιχμής στην αναπτυξιακή θεωρία για την αιτιοπαθογένεια νευρολογικών και ψυχιατρικών νοσημάτων.
Β) i) Υπερμικροσκοπική μελέτη της δομή της χρωματίνης περιφερικού αίματος και εγκεφάλου ασθενών με ψυχικές διαταραχές για την ανάδειξη επιγενετικών τροποποιήσεων των ιστονών. Το εργαστήριο έχει παρουσιάσει πρωτοπόρες δημοσιεύσεις στο πεδίο αυτό ήδη από το 1975. ii) Yπερμικροσκοπική μελέτη βιοψιών μυός σε συνεργασία με το εργαστήριο Μυοπαθολογίας της Α’ Νευρολογικής Κλινικής και το εργαστήριο Ιστολογίας και Εμβρυολογίας του ΕΚΠΑ, που εστιάζει κυρίως στη διαλεύκανση αδιάγνωστων μυοπαθειών.
ΣΤΕΛΕΧΩΣΗ
- Μαρία Παναγιωτακοπούλου, Ομότιμη Καθηγήτρια Βιολογίας - Νευροβιολογίας ΕΚΠΑ.
- Μαργαρίτα Χρυσάνθου Πιτερού, Βιολόγος, Ph.D, Ε.ΔΙ.Π. ΕΚΠΑ
- Μαριάννα Παγίδα, Βιολόγος, Ph.D. (Άμισθη εξωτερική συνεργάτης)
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ (2018-2024)
- Monceau A, Nath RG, Suárez-Calvet X, Musumeci O, Toscano A, Kierdaszuk B, Kostera-Pruszczyk A, Domínguez-González C, Hernández-Lain A, Paradas C, Rivas E, Papadimas G, Papadopoulos C, Chrysanthou-Piterou M, Gallardo E, Olivé M, Lilleker J, Roberts ME, Marchese D, Lunazzi G, Heyn H, Fernández-Simón E, Villalobos E, Clark J, Katsikis P, Collins C, Mehra P, Laidler Z, Vincent A, Tasca G, Marini-Bettolo C, Guglieri M, Straub V, Raben N, Díaz-Manera J. “Decoding the muscle transcriptome of patients with late-onset Pompe disease reveals markers of disease progression”. Brain (2024)147(12):4213-4226. doi: 10.1093/brain/awae249.
- Xydous M, Chrysanthou-Piterou M, Panagiotopoulou C, Kloukina-Pantazidou I, Havaki S, Dedemadi AG, Kontaxakis VP, Kollias C, Angelopoulos E, Sekeri-Pataryas K, Prombona A, Sourlingas TG. “Alterations in the levels of an H1 DNA linker histone subtype in peripheral blood leukocytes from schizophrenia patients are linked with this disorder”. Journal of Biological Research - Thessaloniki (2023) doi: doi.org/10.26262/jbrt.v30i0.870.
- Papadopoulos C, Malfatti E, Métay C, Keren B, Lejeune E, Buratti J, Xirou S, Chrysanthou-Piterou M, Papadimas GK. “Deep Characterization of a Greek Patient with Desmin-Related Myofibrillar Myopathy and Cardiomyopathy”. Int J Mol Sci. (2023) 24(13):11181. doi: 10.3390/ijms241311181.
- Panayotacopoulou MT, Papageorgiou I, Pagida M, Katsogridaki A, Chrysanthou-Piterou M, Valous N, Halama N, Patsouris E, Konstantinidou A. “Microglia activation in the midbrain of the human neonate: the effect of perinatal hypoxic-ischemic injury”. J Neuropath Exp Neurol (2022) doi:10.1093/jnen/nLab135.
- Johari M, Papadimas G, Papadopoulos C, Xirou S, Kanavaki A, Chrysanthou-Piterou M, Rusanen S, Savarese M, Hackman P, Udd B. “Adult-onset dominant muscular dystrophy in Greek families caused by Annexin A11”. Ann Clin Transl Neurol (2022)10:1660-1667. doi: 10.1002/acn3.51665.
- Papadopoulos C, Kekou K, Anastasakis A, Svingou M, Malfatti E, Metay C, Chrysanthou-Piterou M, Paschou C., et al. “A novel homozygous ALPK3 variant associated with cardiomyopathy and skeletal muscle involvement”. Muscle Nerve (2021) doi: 10.1002/mus.27471.
- Pagida M, Konstantinidou AE, Chrysanthou-Piterou M, Patsouris E Panayotacopoulou MT. “Apoptotic markers in the Midbrain of the human neonate after perinatal hypoxic/Iscemic Injury”. J Neuropathol Exp Neurol (2020) 79(1) 86-101.
- Papadimas GK, Kokkinis C, Xirou S, Chrysanthou-Piterou M, Kararizou E, Papadopoulos C. “Polymyositis with mitochondrial pathology or atypical form of sporadic inclusion body myositis: case series and review of the literature”. Rheumatol Int (2019) 39(8):1459-1466.
- Paschou C, Pagida MA, Konstantinidou AE, Chrysanthou-Piterou M, Patsouris E Panayotacopoulou MT. “Immunohistochemical study of apoptosis and glial activation markers in substantia nigra of the human neonate”. Glia (2019) 67: E421
- Giannopoulou I, Pagida MA, Brianna D, Panayotacopoulou MT.”Perinatal hypoxia as a risk factor for psychopathology later in life: the role of dopamine and neurotrophins”. Hormones (2018)10.1007/s42000-018-0007-7.